Przysłowia w języku angielskim

Nikogo nie trzeba przekonywać o tym, że przysłowia są mądrością narodów. Oprócz życiowej nauki jaka może z nich płynąć, mogą one stanowić także znakomite źródło służące do nauki języka angielskiego. Zachęcamy do uważnego poznawania angielskich przysłów, które mogą bardzo wzbogacić naszą znajomość języka angielskiego i bez wątpienia stanowią one wyższy stopień wtajemniczenia w zawiłości językowe.

A (2)

albo jedno, albo drugie
You can't have it both ways
apetyt rośnie w miarę jedzenia
appetite comes with eating
the more you have, the more you want

B (31)

baba z wozu koniom lżej
that solves that (problem)
that's that problem out of the way
bawić się z kimś w kotka i myszkę
to play cat and mouse with somebody
bez kija nie podchodź
to give sb/sth a wide berth
to steer clear of somebody
Tom is hot under the collar. You'd better steer clear of him today.
bez pracy nie ma kołaczy
no pains, no gains
biednemu zawsze wiatr wieje w oczy
it never rains but it pours
biedny jak mysz kościelna
as poor as a church mouse
blady jak ściana/płótno
as white as a sheet
błądzić jest rzeczą ludzką
to err is human
brać sobie coś do serca
to take something to heart
brązowy jak czekolada
as brown as a berry
bredzić trzy po trzy
to talk complete rubbish
brzydki jak strach na wróble
as ugly as a scarecrow
burza w szklance wody
a storm in a teacup (BrE)
a tempest in a teapot (AmE)
być komuś kamieniem u szyi
to be a millstone round sb's neck
być kulą u nogi komuś
to be a millstone round sb's neck
być plamą na honorze (kogoś)
to be a blot on the escutcheon
bać się kogoś / czegoś jak ognia
to fear / dread somebody / something like fire
bać się własnego cienia
to be afraid of one's own shadow
bardziej papieski niż sam papież
more popist than the Pope
more royalist than the king
bez zmrużenia / drgnienia powieki
without batting an eyelid
bić głową w mur
to beat / bang one's head against the wall
bliski czyjemuś sercu
near to sb's heart
bombardować kogoś pytaniami
to bombard somebody with questions
brać czyjąś stronę
to take sb's side
brać coś do serca
to take something to heart
brać prawo w swoje ręce
to take the law into one's own hands
być cieniem dawnego siebie
to be a shadow on one's old self
być czyjąś prawą ręką
to be sb's right hand
to be sb's right-hand man
być duszą czegoś
to be very soul of something
to be the life and soul of something
być z kimś na noże
to be at daggers with somebody
być narzędziem w czyichś rękach
to be a tool in sb's hands

C (24)

cel uświęca środki
the end justifies the means
chciwy dwa razy traci
grasp all, lose all
chodzić z głową w chmurach
to have one's head in the clouds
chować głowę w piasek
to bury one's head in the sand
chudy jak szczapa
as thin as a rake
chytry jak lis
as cunning as a fox
cicha woda brzegi rwie
still waters run deep
ciekawość to pierwszy stopień do piekła
curiosity killed the cat
ciężki jak ołów
as heavy as lead
cisza jak makiem zasiał
so quiet you can hear a pin drop
deathly silence
co dwie głowy to nie jedna
two heads are better than one
co kraj to obyczaj
every country has its own customs
co ma wisieć nie utonie
he that is born to be hanged shall never be drowned
if you're born to hang, you'll never drown
Co masz zrobić jutro, zrób dziś
never put off (leave) till tomorrow what you can do today
co racja, to racja!
yes, (yes) indeed!
co się odwlecze to nie uciecze
all is not lost that is delayed
What goes around comes around
there's luck in leisure
co wolno wojewodzie to nie tobie smrodzie
do as I say, not as I do
co z oczu to z serca
out of sight, out of mind
co za dużo to nie zdrowo
more than enough is too much
everything in moderation
czapki z głów!
hats off!
czepiać się (trzymać się) czegoś jak pijany płotu
to hold on to something
to be pig-headed about something
czerwony jak burak
as red as a beetroot
czarny jak smoła
as black as pitch
pitch-black
czuć się jak ryba w wodzie
to be in one's element

D (15)

dobry zwyczaj, nie pożyczaj
lend your money and lose your friend
drzeć się jak (stare) prześcieradło
to shout one's head off
dla towarzystwa dał się Cygan powiesić
in for a penny, in for a pound
dobrymi chęciami piekło (jest) wybrukowane
the road to hell is paved with good intentions
dobra psu i mucha
better a mouse in the pot than no meat at all
do tanga trzeba dwojga
It takes two to tango
dumny jak paw
as proud as a peacock
działać jak płachta na byka
to be like a red rag to a bull
drżeć jak liść
to shake like a leaf
dzielić skórę na niedźwiedziu
to count one's chickens (before they are hatched / before they hatch)
to sell the bear's skin before one has caught the bear
dolewać oliwy do ognia
to add fuel to the fire / flame
to make things worse
to add fuel to the flames
do odważnych świat należy
fortune favours the brave
dla chcącego nic trudnego
where there's a will there's a way
if you want something badly enough, you'll get it
droga do serca mężczyzny wiedzie przez żołądek
the way to a man's heart is through his stomach
darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby
don't look a gift horse in the mouth
film mi się urwał
I got completely / totally blotto

G (20)

głowa do góry!
chin up!
cheer up!
głupiec szybko trwoni pieniądze
A fool and his money are soon parted
gość nie w porę gorszy Tatarzyna
there's nothing worse than a guest turning up at the wrong time
głową muru nie przebijesz
there's no point in / it's no use banging your head against a brick wall
głuchy jak pień
as deaf as a post
głodny jak wilk
as hungry as a horse
gładki jak aksamit
as smooth as velvet
głupota i pieniądze nie idą w parze
A fool and his money are soon parted
gapić się jak cielę/wół na malowane wrota
to stare like a halfwit
to gawp at somebody / something)
głupich nie sieją, sami się rodzą
there's a sucker born every minute
głupi jak but
as thick as a brick
(BrE) as thick as two (short) planks
gadaj zdrów
sticks and stones may break my bones (but words will never harm me)
gdzie diabeł nie może tam babę pośle
where the Devil cannot go himself, he sends a woman
gruchać jak dwa gołąbki
to bill and coo
gość w dom Bóg w dom
our house is at your disposal
what's ours is yours
głodnemu chleb na myśli
well, we all know what's on your mind / what you're thinking
the tongue ever turns to the aching tooth
gdzie drwa rąbią tam wióry lecą
you can't make an omelette without breaking eggs
gdyby babcia miała wąsy to by była dziadkiem
if wishes were horses beggars would ride
gdzie dwóch się bije tam trzeci korzysta
two dogs fight / strive for a bone and a third (dog) runs away with it
when two quarrels, a third wins
gdzie kucharek sześć tam nie ma co jeść
too many cooks spoil the broth
harować jak przysłowiowy murzyn
to work like the proverbial black
He's been working like the proverbial black.
herkulesowa praca / wysiłek
a herculean task / a herculean effort

I (8)

iść jak po maśle
iść jak po maśle
i w Paryżu nie zrobią z owsa ryżu
you can't make a silk purse out of a sow's ear
iść po linii najmniejszego oporu
follow / take the line of least resistance
take the way / path / course of least resistance
iść w czyjeś ślady
follow in sb's footsteps
iść z duchem czasu
keep up / move / go with the times
iść pod młotek
go / come under the hammer
iść pod prąd
go / swim against the tide / current / stream
iść za głosem serca
follow one's heart

J (22)

jakby kij połknął
(as) stiff as a poker
(as) stiff as a ramrod
(as) stiff as a board
jeść jak koń
to eat like a horse
jaki ojciec, taki syn
like father like son
jechać co koń wyskoczy
to go like a bat out of hell
jak spaść to z wysokiego konia
somebody might as well be hung for a sheep as a lamb
jedna jaskółka nie czyni wiosny
one swallow doesn't make a summer
jechać z kimś na tym samym wózku
to be in the same boat as somebody
jak coś jest do wszystkiego, to jest do niczego
a jack of all trades is master of none
jak sobie pościelesz tak się wyśpisz
you've made your bed / as you make your bed, so you must lie in it
as you sow, so shall you reap
jak się człowiek spieszy to się diabeł cieszy
more haste, less speed
jak Kuba Bogu tak Bóg Kubie
tit for tat
jak u Pana Boga za piecem
as snug as a bug in a rug
jak się nie ma co się lubi to się lubi co się ma
beggars can't be choosers
jak czerwona płachta na byka
(be) like a red rag to the bull
jak grom z jasnego nieba
like a bolt from the blue
jak manna z nieba
(like) manna from heaven
jak na szpilkach
on pins and needles
jak śledzie w beczce
(packed) like herrings in a barrel
w białych rękawiczkach
in / with velvet/kid gloves
jak żółw
at a snail's pace
jednym uchem wleci, a drugim wyleci
go in at one ear and out at the other
go in / through one ear and out (of) the other
jeść komuś z ręki
eat out of sb's hand

K (34)

każdy święty ma swoje wykręty
stop making excuses
kazał pan, musiał sam
to keep a dog and bark oneself
kląć jak szewc
to swear like a trooper
kto chce psa uderzyć, ten kij zawsze znajdzie
it is easy to find a stick to beat a dog
kto miłuje przyjaciela, miłuje i psa jego
love me, love my dog
love me, love my dog
the die is cast
tak krawiec kraje, jak mu materii staje
cut your coat according to your cloth
kłamstwo ma krótkie nogi
a lie has no legs
(the) truth will out
komu w drogę, temu czas
time to hit the road
koń by się uśmiał
(it's) enough to make a cat laugh
kruk krukowi oka nie wykole
dog does not eat dog
każda pliszka swój ogonek chwali
everyone emphasizes their good points
kradzione nie tuczy
ill-gotten gains seldom prosper
kto pod kim dołki kopie sam w nie wpada
to be shot by one's own gun
to get a dose of one's own medicine
who digs a pit for somebody digs a pit himself
kto się lubi ten się czubi
squabbles are a way of life
The quarrels of lovers are the renewal of love
kupować kota w worku
to buy a pig in a poke
kto płaci ten wymaga
he who pays the piper calls the tune
krowa która dużo ryczy mało mleka daje
empty vessels make most sound / noise
great talkers are little doers
każdy jest kowalem swego losu
every man is the architect of his own fortune
man is the master of his own destiny
każda potwora znajdzie swego amatora
every Jack must have his Jill
kto na ciebie kamieniem ty na niego chlebem
to turn the other cheek
to answer / meet insult with kindness
kto rano wstaje temu Pan Bóg daje
the early bird catches the worm
early to bed, early to rise (makes a man healthy, wealthy, and wise)
kto daje i odbiera ten się w piekle poniewiera
give a thing, and take a thing, to wear the Devil's gold ring
give a thing and take again and you shall ride in hell's wain
kiepskiej baletnicy przeszkadza rąbek u spódnicy
a bad workman blames his tools
kuj żelazo póki gorące
make hay while the sun shines
strike while the iron is hot
kto się na gorącym sparzył ten dmucha na zimne
once bitten, twice shy
kiedy wejdziesz między wrony musisz krakać jak i one
when in Rome, do as the Romans do
kto pierwszy ten lepszy
first come, first served
Przysłowia: kłamać w żywe oczy
to lie in one's teeth
kopać leżycego
to kick somebody when he is down
kręcić nosem na coś
to turn up one's nose at something
krok we właściwym kierunku
a step in the right direction
kropla w morzu
a drop in the ocean
kusić los
to push one's luck

L (12)

lepiej dmuchać na zimne
Better safe than sorry
lepiej zapobiagać niż leczyć
an ounce of prevention is worth a pound of cure
lepsze jest wrogiem dobrego
leave well alone
lepszy rydz niż nic
half a loaf is better than no bread
liczą się czyny nie słowa
actions speak louder than words
lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu
a bird in the hand is worth two in the bush
lać się strumieniem
flow like water
Beer flowed like water.
lata tłuste i chude
the fat and lean years
lepsza połowa
the better half
Mr. Brown's better half is going to come too.
liczyć owce
count sheep
Because I couldn't fall asleep I had to count sheep.
liczy się każda minuta
every minute counts
lwia część
the lion's share

M (26)

myszy harcują, gdy kota nie czują
when the cat's away, the mice will play
mieć nie po kolei w głowie
to need to have one's head examined
to be not all there
marzenie ściętej głowy
a pipe dream
mieć głowę nie od parady/na karku
to have one's head screwed on right
to have one's head screwed the right way
to have a good head on one's shoulders
mieć z kimś/czymś urwanie głowy
to have one's hands full with sb/sth
mieć zielono/pstro w głowie
to be an airhead
mieć forsy jak lodu
to have loads of money
to be loaded (być nadzianym)
to have money to burn
mieć dziurawe ręce
to be all (fingers and) thumbs
to be ham-fisted
to be cack-handed
to be clumsy
mierz siły na zamiary
Look before you leap
mądrej głowie dość dwie słowie
a word is enough to the wise
mówić/powtarzać coś jak katarynka
to chatter
to repeat sth like a parrot
mierz siły na zamiary
Look before you leap
mądry głupiemu ustępuje
it isn't wise to stand in a fool's way
moja babka jego babce podawała gruszki w czapce
we're very distant relatives
mieć nierówno pod sufitem
not to be right in the head
to have bats in the belfry
mądry Polak po szkodzie
a Pole is wise after the event
it is easy to be wise after the event
mieć coś na końcu języka
to have something on the tip of one's tongue
mieć coś we krwi
something runs in one's blood
mieć długie ręce
to have a long arm
mieć nosa do czegoś
to have a (good, etc.) nose for something
mieć do kogoś/czegoś słabość
to have a weakness for somebody/something
mieć kogoś na sumieniu
to have somebody on one's conscience
mieć mieszane uczucia
to have mixed feelings about somebody / something
mieć oczy i uszy otwarte na
to keep one's eyes and ears open
mieć roboty po uszy
to be up to the / one's ears in work

N (34)

nie kijem go to pałką
there's more than one way to skin a cat
nie mieć oleju w głowie
not to have the sense one was born with
niech cię o to głowa nie boli
that's not your problem
don't worry about it
nadstawiać głowę
to risk one's neck
niech mnie/cię kule biją!
well, I'll be damned/hanged/blowed!
stone me (BrE)
stone the crows!
nie święci garnki lepią
you can learn anything with a bit of practice
na złodzieju czapka gore
a guily person never behaves naturally
nie samą pracą żyje człowiek
All work and no play makes Jack a dull boy
na upór nie ma lekarstwa
(there are) none so deaf as those who will not hear
nic w przyrodzie nie ginie
things don't just disappear
nie dla psa kiełbasa
it's too good for you / him / them
ni pies, ni wydra (coś na kształt świdra)
neither fish nor fowl (nor good red herring)
betwixt and between
nie mów hop, póki nie przeskoczysz
don't count your chickens before they're hatched
don't cross a bridge until you come to it
nie chwal dnia przed zachodem słońca
don't speak/crow too soon
don't count your chickens (before they are hatched / before they hatch)
nie poznała babka swojej wnuczki w tańcu
fancy that!
niech cię/go/to licho weźmie
(God) damn you!/him!/it!
nawarzyć sobie piwa
to land oneself in it / in a fine mess
na dwoje babka wróżyła
it's up in the air
your guess is as good as mine
nie od razu Rzym zbudowano
Rome was not built in a day
nie wie lewica co czyni prawica
the left hand doesn't know what the right hand is doing
nie wywołuj wilka z lasu
let sleeping dogs lie
don't trouble trouble until trouble troubles you
nie ma tego złego co by na dobre nie wyszło
every cloud has a silver lining
nie taki diabeł straszny (jak go malują)
the devil's not so black as he is painted
niedaleko pada jabłko od jabłoni
like father, like son
like mother, like daughter
nie śmiej się dziadku z czyjegoś wypadku dziadek się śmiał i tak samo miał
you'll be laughing out the other side of your mouth / face when the same thing happens to you
nie dziel skóry na niedźwiedziu
don't count your chickens before they hatch
nie wszystko złoto co się świeci
all that glitters is not gold
nieszczęścia chodzą parami
it never rains but it pours
misery loves company
nie ma dymu bez ognia
there's no smoke without fire
where there's smoke, there's fire
nadepnąć komuś na odcisk
tread / step on sb's toes / corns
nadstawiać drugi policzek
turn the other cheek
nawet nie mrugnąć okiem
not to bat an eyelid / never to bat an eyelid
nie kiwnąć małym palcem
not lift / raise / stir a little finger
nie mieć równego sobie
have no equal

O (16)

od przybytku głowa nie boli
never too much of a good thing
plenty is no plague
store is no sore
opulence does no harm
okazja czyni złodzieja
a postern door makes a thief
opowiadać/pleść farmazony
to talk rubbish
opić się jak bąk
to drink one's fill
odpukać w niemalowane drewno
touch wood (BrE)
knock on wood (AmE)
od wódki rozum krótki
drink is the great provoker
odpłacić komuś pięknym za nadobne
to pay sb back in their own coin
to give sb a taste of their own medicine
to repay in the same coin
to give somebody tit for tat
oliwa sprawiedliwa na wierzch wypływa
(the) truth will out
oko za oko, ząb za ząb
an eye for an eye, a tooth for a tooth
obrzucać kogoś błotem
throw/fling mud/dirt at somebody
oddać komuś rękę
to give one's hand to somebody
oddzielać ziarno od plew
separate the grain / wheat from the chaff
odradzać się z popiołów
to rise from the ashes
odwracać się plecami do kogoś
to turn one's back on somebody/something
okręcić/owinąć kogoś dookoła małego palca
to twist/turn/wind sb around one's little finger
opada szczęka komuś
one's jaw drops

P (36)

popuszczać pasa
to live like a king
pobić kogoś na głowę
to outdo sb
to run/make rings (a)round sb
pójść po rozum do głowy
to see the light (of reason)
pijany jak bela
(as) drunk as a lord/skunk (AmE)
as drunk as a newt
puścić coś mimo uszu
to turn a deaf ear to sth
pić jak szewc
to drink like a fish
pan każe, sługa musi
not to be one's own master
potrzeba jest matką wynalazku
necessity is the mother of invention
proście, a będzie wam dane
ask and you shall receive
płakać jak bóbr
to cry one's eyes out
porywać się z motyką na słońce
Fools rush in where angels fear to thread
to bite off more than one can chew
pieskie życie
it's a dog's life
pracować/uwijać się jak mrówka
to work like a beaver
pies szczeka, a karawana idzie dalej
the moon doesn't care for barking dogs
podchodzić/zabierać się do czegoś jak pies do jeża
to approach/get down to sth with trepidation
pasować jak wół do karety
to stick out like a sore thumb
przyjaciel wszystkich jest niczyim przyjacielem
Friend to all is a friend to none
po kiego licha
what the devil
what the hell
powiedziały jaskółki, że niedobre są spółki
it's best to be your own man
pańskie oko konia tuczy
the master's eye makes the horse fat
przyszła koza do woza
so you want my help now, do you (after refusing it before)?
prawda w oczy kole
the truth hurts
nothing hurts like the truth
the greater the truth, the greater the libel
pracowity jak pszczoła
as busy as a bee
prosty jak drut
as easy as pie
powolny jak ślimak
as slow as a snail
pływać jak ryba
to swim like a fish
płaski jak deska
as flat as a pancake
po kiego grzyba?
what (on earth) for?
po kiego licha
what the devil
what the hell
pańskie oko konia tuczy
the master's eye makes the horse fat
przyganiał kocioł garnkowi (a sam smoli)
the pot calling the kettle black
prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie
a friend in need is a friend indeed
palić za sobą mosty
to burn one's bridges behind one
płakać krokodylimi łzami
shed / weep crocodile tears
polityka / metoda marchewki i kija
the carrot or the stick policy / method
pomiędzy młotem a kowadłem
between the hammer and the anvil
between the devil and the deep blue sea
between two fires

R (16)

ręczyć za kogoś/coś głową
to stick one's neck out for sb/sth
ręka rękę myje (noga nogę wspiera)
you scratch my back and I'll scratch yours
rzucać grochem o ścianę
to waste one's breath
rosnąć jak grzyby po deszczu
to spring up / pop up like mushrooms
raz kozie śmierć!
you (can) only die once, right?
sink or swim!
robić z igły widły
to make a mountain out of a molehill
rzucać perły przed wieprze
to cast pearls before swine
raz na wozie raz pod wozem
some you win, some you lose
ranny ptaszek
an early bird
ręka w rękę
hand in hand
robić coś na boku
to do something on the side
robić z siebie widowisko
to make a spectacle of oneself
robić coś za czyimiś plecami
to do something behind sb's back
rozpłynąć się w powietrzu
to vanish into thin air
rozwiązać komuś język
to loosen sb's tongue
rzucić kogoś na kolana
to bring somebody to his knees

S (16)

spokojna głowa!
don't worry!
stawać na głowie (żeby coś zrobić)
to bend over backwards (to do sth)
to break one's neck (to do sth)
szewc bez butów chodzi
the shoemaker's children are ill-shod
starych drzew się nie przesadza
You can't teach an old dog new tricks
słuchaj uchem, a nie brzuchem
wash your ears out
szukać dziury w całym
to pick holes (in sth)
to be a nitpicker
to nit-pick
strachy na Lachy
empty threats
strach ma wielkie oczy
fear makes cowards of us all
spaść / stoczyć się na samo dno
to end up in the gutter / on skid row (AmE)
to hit rock bottom
szukać igły w stogu siana
to try to find a needle in a haystack
serce nie sługa
the heart knows no master
stara miłość nie rdzewieje
old love never dies
starość nie radość
age is a heavy burden
swój swojego znajdzie
every like loves his like
sam się o to prosiłeś!
you asked for it!
sądzić kogoś po wyglądzie
judge somebody by his looks
judge somebody by the looks
schodzić na psy
to go to the dogs
serce podchodzi komuś do gardła
to have one's heart in one's mouth
siedzić na beczce prochu
to sit on the powder keg
słoń w składzie porcelany
a bull in a china shop
spoczywać na laurach
to rest on one's laurels